Inhoudsopgave
zijn leven
Dick Bruna wordt op 23 augustus 1927 geboren in Utrecht als Hendrik Magdalenus Bruna, zoon van vader Albert Willem Bruna en moeder Johanna Clara Charlotte Erdbrink. In 1931 krijgt hij er een broertje bij, Frederik Hendrik Bruna. Vader Bruna is uitgever bij A.W. Bruna & Zoon, de uitgeverij die zijn overgrootvader in 1868 heeft opgericht. Hoewel hij is voorbestemd om zijn vader als uitgever op te volgen, weet zoon Dick hem ervan te overtuigen dat hij ongeschikt is voor dat vak. In 1951 wordt hij aangenomen als ontwerper bij A.W. Bruna & Zoon. In 1953 trouwt hij met Irene de Jongh en ze krijgen samen drie kinderen: Sierk (1954), Marc (1958) en Madelon (1961). In 1992 wordt hij voor het eerst opa en inmiddels heeft hij 6 kleinkinderen. In 1968 stopt hij met het maken van boekomslagen en is dan ook niet meer betrokken bij de uitgeverij van zijn vader. Broer Frits blijft nog lange tijd in het bedrijf werken.
hoe het begon
In 1943 duikt het gezin tijdens de Tweede Wereldoorlog onder in een huis bij de Loosdrechtse Plassen. Dick Bruna kan in die periode niet naar school en moet zichzelf de hele dag bezighouden. In die periode begint hij met tekenen en schilderen van de natuur die hij om zich heen ziet. Verschillende ontwerpers en illustratoren die voor de uitgeverij van zijn vader werken, komen langs op het onderduikadres van de familie Bruna en soms krijgt hij van een van hen les, zoals bijvoorbeeld Rein van Looy. Na de oorlog maakt hij zijn eerste boekomslag voor 'Anne-Marie' van Arnold Clerx en breekt tijdens het laatste schooljaar voortijdig het lyceum af. Hij werkt een jaar in boekhandel Broese in Utrecht en wordt vervolgens door zijn vader op stage naar Londen (bij kioskenbedrijf W.H. Smith) en Parijs (uitgeverij Plon) gestuurd om het vak van uitgever te leren. Dick Bruna realiseert zich echter steeds meer dat hij ongeschikt is voor het vak van uitgever. In Parijs ontdekt hij het werk van kunstenaars als Matisse en Léger en hij gaat zelf ook steeds meer tekenen. Terug in Nederland gaat hij in 1948 naar de Rijksakademie in Amsterdam, maar hij voelt zich daar niet thuis. Hij stopt met de opleiding, leert zichzelf als autodidact alles aan en wordt ontwerper. In dienst van A.W. Bruna & Zoon ontwerpt hij zo'n 2000 boekomslagen en daarnaast ook posters en affiches, met name voor de Zwarte Beertjes pocketserie. Hij maakt ook affiches en logo's in opdracht van anderen, zoals de stad Utrecht, Het Groene Kruis, Veilig Verkeer Nederland enzovoort. Vanaf 1953 maakt hij zelf prentenboeken en daarvan zijn er uiteindelijk meer dan 120 verschenen. Hij ontwerpt dan geen boekomslagen meer, maar maakt prentenboeken en doet veel werk voor anderen, zoals UNICEF, het Aids Fonds, Kinderpostzegels et cetera. Elke dag fietst Dick Bruna naar zijn atelier om te werken, tot hij in de zomer van 2011 met werken stopt. Hij overlijdt in 2017 op 89-jarige leeftijd.
“Neem kinderen serieus. Wees net zo eerlijk tegen ze zoals ze tegen jou zijn.”
schrijver, illustrator, vormgever
Hoewel Dick Bruna vroeger het liefste schrijver wilde worden, is hij toch vooral bekend geworden door zijn beelden: tekeningen, illustraties en ontwerpen. Ook voor zijn boeken bedenkt hij het verhaal eerst in beelden, voordat hij er tekst bij maakt.
de kracht van eenvoud
Hoe komt het nou dat Dick Bruna zo beroemd is geworden met zijn werk? Zijn het de heldere kleuren die hij gebruikt? Er zijn wel meer illustratoren die dat doen. Of het feit dat hij van die kleine, handzame boeken maakt? Dat gebeurt wel vaker. Of is het zijn manier van tekenen, waarbij hij al het overbodige weglaat en een simpel beeld overhoudt? Eric Carle doet dat bijvoorbeeld ook. Zijn succes is te danken aan al deze dingen: hij maakt kleine boeken vol simpele illustraties in heldere kleuren. Maar heel belangrijk daarbij nog is dat de beelden het verhaal al vertellen en dat zijn tekeningen bijna pictogrammen zijn. Overal op de wereld herkennen kinderen in zijn huis een huis, in zijn appel een appel, en in zijn hond een hond. Het is een soort 'Dick Bruna taal' geworden, een taal in beelden. Door kleine veranderingen in deze pictogrammen te maken, lukt het hem een heel nieuw beeld te creëren. Als hij nijntje bijvoorbeeld één traan geeft, weet iedereen dat ze heel erg verdrietig is. En kleine veranderingen aan mond en ogen van de figuren, maken het verschil tussen blij, verdrietig of nieuwsgierig. Dus het echte geheim? Dick Bruna doet meer met minder.
“'Ik heb een klein talent en ik moet heel hard werken om daar iets mee te doen.'”
utrecht
Dick Bruna heeft een heel bijzondere band met de stad Utrecht. Niet alleen is hij daar geboren, maar hij heeft er vrijwel zijn hele leven gewoond. Ook nu woont hij in Utrecht en zijn atelier bevond zich op een steenworp afstand van de Dom. Hij heeft diverse affiches en logo's voor de stad gemaakt en krijgt in 1987 de stadspenning van de stad Utrecht met de woorden: 'met illustere verbeeldingskracht de stad op hoger plan gebracht'. Er is een echt nijntje pleintje in Utrecht waar een bronzen beeld van nijn staat dat is gemaakt door zijn zoon Marc. In 2006 wordt het Dick Bruna Huis geopend, dat onderdeel is van het Centraal Museum in Utrecht. Na een grootschalige verbouwing heropent op dezelfde plek in 2016 het nijntje museum. Voor zijn zeventigste verjaardag krijgt hij tekeningen van kunstenaars en illustratoren uit Utrecht en voor zijn tachtigste verjaardag wordt de stad versierd met illustraties van Dick Bruna. Hij krijgt in 2007 de Gouden Stadspenning van de stad Utrecht.
gewoon dick bruna
Tijdens zijn werkende leven rijdt Dick Bruna elke dag op zijn fiets naar zijn atelier; je kon hem zomaar op de grachten van Utrecht tegenkomen. Ook later fietste hij graag door zijn geliefde Utrecht. Hij zag er niet uit als een beroemde kunstenaar, maar als de opa van nijntje, een vriendelijke man met twinkelende ogen achter zijn bril en een prachtige witte snor. Gewoon Dick Bruna.
“'Geluk is voor mij voor dag en dauw op de fiets op weg naar mijn atelier.'”