Nijntje

grafisch werk

Hoewel Dick Bruna nu vooral bekend is als kinderboekenschrijver en -illustrator, heeft hij ook ontzettend veel grafische opdrachten gedaan.

Van boekomslagen tot logo's.

boekomslagen

Als Dick Bruna stage loopt bij uitgeverij Plon in Parijs, tekent hij heel veel stadsgezichten. Hij gaat met doek en ezel bij een bruggetje of straatje staan en schildert en tekent heel realistisch na wat hij ziet. Dat verandert als Dick Bruna het werk van Braque, Picasso, Matisse en Léger leert kennen. Hun kunst ziet hij in de vele musea die hij in Parijs bezoekt en hij is onder de indruk van het kleurgebruik, de techniek, het ontbreken van perspectief en de eenvoud van hun werk. Hij raakt erdoor geïnspireerd en begint zelf ook te experimenteren met het weglaten van details, het gebruik van kleuren en het uitproberen van verschillende technieken. Al snel past Dick Bruna deze nieuwe technieken toe in de boekomslagen die hij maakt voor uitgeverij A.W. Bruna & Zoon waar hij als onwerper in dienst is gekomen. Eerst leest hij het verhaal om zo de sfeer van het boek te begrijpen; dat is namelijk wat hij op het omslag wil laten zien (en niet bijvoorbeeld een afbeelding van de hoofdpersoon uit het verhaal). Vervolgens gaat hij aan de slag met allerlei kleuren papier en andere materialen. Hij scheurt en knipt vormen, legt die bij elkaar en schuift net zo lang tot hij de beste compositie gevonden heeft. Voor een aantal vaste auteurs en hun series (zoals De Schaduw van Havank, Maigret van Georges Simenon, O.S.S. 117 van Jean Bruce en de Saint van Leslie Charteris) bedenkt hij een terugkerend figuur om de herkenbaarheid van de serie te benadrukken. In alles probeert Dick Bruna het ontwerp zo eenvoudig mogelijk te houden. Dezelfde techniek gebruikt hij op de affiches die hij voor de Zwarte Beertjes-serie ontwerpt.

“'Dat jongetje dat naar die mobile van Calder kijkt, ben ik. Plotseling zag ik dat, toen het af was.'”

Zwarte Beertjes-pocketserie

Uitgeverij A.W. Bruna & Zoon begint met de Zwarte Beertjes-pocketserie en is net gestart met de kiosken op treinstations. Het wordt steeds belangrijker dat de omslagen meteen de aandacht trekken van passerende reizigers. Vóór die tijd deden omslagen er eigenlijk niet zo toe, maar door de opkomst van pocketseries in de jaren vijftig, worden omslagen steeds belangrijker. De ontwerpen van Dick Bruna met hun heldere, krachtige en eenvoudige stijl passen perfect bij deze nieuwe ontwikkeling. Ze kijken de lezer als het ware aan en nodigen direct uit tot lezen (en kopen).

“Of Dick Bruna nou postzegels, briefpapier, logo's, affiches of prenten maakt, het gaat bij hem altijd om directheid en een zo groot mogelijke eenvoud.”

complimenten

Georges Simenon, waar Dick Bruna onder andere de boekomslagen over De Schaduw voor ontwerpt, vertelt hem dat toen Picasso een van zijn omslagen zag, zei dat het zo goed en effectief was omdat het eruitzag als een poster. Dick Bruna vindt dit een van de grootste complimenten die hij ooit heeft gehad. Een ander mooi compliment krijgt hij van Rietveld, wiens ontwerpen hij zeer bewondert. Wanneer de uitgeverij een boek over hem maakt, komt Rietveld, pionier van De Stijl, regelmatig op de uitgeverij langs. Dick Bruna is bezig met een boekomslag voor Leslie Charteris' de Saint. Rietveld komt achter hem staan, wijst naar de figuur die Dick Bruna voor de Saint gemaakt heeft en zegt: 'Da's een mooi vormpje, jongen.'

“'Da's een mooi vormpje, jongen.'”

maatschappelijke betrokkenheid

Met name in Japan ziet men Dick Bruna vooral als kunstenaar, omdat ze zijn andere werk (buiten de kinderboeken) enorm waarderen. Dick Bruna heeft veel posters, logo's en huisstijlen gemaakt voor goede doelen of maatschappelijk betrokken ondernemingen (zoals Amnesty International, UNICEF en de Nationale Boomfeestdag) maar ook prachtige affiches, waar hij veel prijzen voor ontvangen heeft. Een groot deel van die affiches heeft hij gemaakt voor de Zwarte Beertjes-pocketserie toen hij ontwerper was bij de uitgeverij van zijn vader A.W. Bruna & Zoon. Daar heeft hij ook zo'n 2000 boekomslagen gemaakt. Tot in de laatste jaren voor hij stopt met werken wordt hij regelmatig gevraagd om een grafisch ontwerp te maken. 

© Mercis bv